در مقررات ملی ساختمان که در سراسر کشور لازم‌الاجراست، دربندهای ۳، ۴ و ۱۵ اشاره‌ای به موضوع آسانسور و ضوابط آن از نظر سازه مانند نحوه تعهدات سازنده آسانسور شده است که در آن بخش‌ها به نحوه بهره‌برداری از آسانسور و سرویس‌دهی‌ها و استفاده از ابزارهای مختلف پرداخته می‌شود. در سال‌های اخیر که بلندمرتبه‌سازی در تهران و به دنبال آن نصب آسانسور افزایش پیداکرده است، حوادث ناشی از آن نیز رو به فزونی گذاشته است.
کارشناسان تاکید می‌کنند نهادهای مسوول مانند وزارت راه و شهرسازی و شهرداری‌ها باید بر ضرورت اعمال مقررات و استانداردها توسط شرکت‌ها و افرادی که به نصب آسانسور اقدام می‌کنند، نظارت داشته باشند. به همراه استفاده بیشتر از آسانسور به‌عنوان وسیله‌ای برای تسهیل رفت‌وآمد، حفظ ایمنی و سلامت استفاده‌کنندگان از آن نیازمند توجه بیشتری است. در این رهگذر، آسانسور ازجمله اجزای ساختمانی است که به گفته کارشناسان خدمات ایمنی، نیازمند استاندارد اجباری است. گرچه دفتر تدوین و ترویج مقررات ملی ساختمان وابسته به وزارت مسکن و شهرسازی، استاندارد ملی آسانسور در ایران را مدون کرده است، اما شرکت‌های داخلی نصب و راه‌اندازی آسانسور اغلب از استانداردهای قدیمی استفاده می‌کنند و توجهی به استاندارد جدید ندارند.
برای بررسی وضعیت و چگونگی برقراری ایجاد ایمنی در آسانسورها با محمد کریمی‌تفرشی مدیرعامل شرکت آسانسور و پله‌برقی فمران که در زمینه طراحی، تولید، نصب و اجرای انواع آسانسورها در نقاط مختلف کشور فعالیت دارد گفت‌وگو کرده‌ایم تا نظرات وی را در زمینه صنعت آسانسور مطلع شویم.
 برای نصب انواع آسانسورها چه مقدار هزینه و توجه به چه مواردی لازم است؟
عوامل متعددی بر قیمت آسانسور و هزینه نصب آن تاثیر می‌گذارند ازجمله نوع آسانسور، اندازه کابین، درب آسانسور، میزان اتوماتیک بودن آن، ویژگی‌ها و ابعاد ساختمان، تعداد توقف‌های بین طبقات و فاصله بین طبقات. به‌طورکلی قیمت آسانسور می‌تواند بسیار متغیر باشد، هم آسانسور مسکونی و هم تجاری. اگر شما هم در صنعت ساختمان‌سازی فعالیت دارید بدون شک به دنبال قیمت ریل آسانسور، قیمت موتور آسانسور و نصب آن خواهید بود. قیمت انواع آسانسور با توجه به نیاز شما به ظرفیت آن و عوامل دیگر می‌تواند متفاوت باشد. کافی است از بین شرکت‌های معتبر در این زمینه بهترین را انتخاب کنید و از عملکرد و ایمنی آن مطمئن باشید. روند نصب آسانسور به نوع آن و مکان نصب بستگی دارد؛ برای مثال آسانسورهای بدون کابین فرآیند نصب نسبتا آسانی دارند. آنچه قبل از نصب آسانسور باید بدانید این است که به چه تجهیزاتی و با چه نوع طراحی نیاز دارید. نصب آسانسور در چهار مرحله انجام می‌گیرد که شامل آهن‌کشی، نصب درب و ریل مکانیکی و سیم‌کشی می‌شود که هر مرحله باید به‌طور دقیق اجرا شود تا نصب آسانسور به‌درستی و باکیفیت انجام شود.
 درباره حوادث ناشی از خرابی‌های آسانسور توضیح دهید که بیشتر در چه بخش‌هایی رخ می‌د‌هد؟
حوادث ناشی از آسانسور بیشتر محبوس شدگی و به علت تهویه نامطلوب مواردی چون تنگی نفس و همچنین گیرکردن و در رفتن آن و نیز ماندن اعضای بدن مسافران بین درها و در مسیر حرکت است. از عمده‌ترین دلایل به وجود آمدن این حوادث می‌توان به قطع برق و محبوس شدن افراد در کابین آسانسور و همچنین سوارشدن تعداد بیش از ظرفیت مسافران اشاره کرد که بیش از بقیه موارد پیش‌آمده است. این امر به خاطر فقدان سیستم black out و ژنراتور برق در ساختمان است. همچنین سوارشدن بیش از ظرفیت و پاراشوت کردن آسانسورها یا فقدان سرویس دوره‌ای و نگهداری مناسب و اصولی توسط مالکان از دیگر دلایل عمده در شکل‌گیری حوادث آسانسور است که خارج شدن اتاقک از ریل راهنما جمع شدن سیستم فولادی روی کابین آسانسور و گیر پاچ کردن موتور و فرسودگی و خوردگی قطعات هم در این امر دخیل هستند. سقوط افراد در داخل چاهک یا روی کابین که معمولا به خاطر قفل نشدن در ورودی هنگامی‌که آسانسور در طبقات توقف نکرده است یا خطای تعمیرکار آسانسور در هنگام تعمیرات و پاره شدن کابل‌ها به دلایل مختلف آمار قابل‌توجهی را در میان علل حوادث آسانسور به خود اختصاص داده است.
 در ادامه درباره استانداردسازی آسانسورها برای جلوگیری از ایجاد حوادث مختلف توضیح دهید؟
در خصوص استانداردهای نصب و بهره‌برداری آسانسور، استاندارد مربوطه در سال ۱۳۸۲ تدوین‌شده و از این سال به بعد مشمول مقررات استاندارد اجباری قرارگرفته است. صدور پایان کار همه ساختمان‌ها از این تاریخ به بعد منوط به صدور تاییدیه ایمنی آسانسور با اعتبار یک‌ساله مشروط به انجام سرویس و نگهداری ماهانه توسط شرکت‌های مجاز است و باید برای سال‌های بعد بازرسی ادواری و گواهینامه ایمنی و عملکرد آسانسور را توسط شرکت‌های بازرسی تایید صلاحیت‌شده سازمان ملی استاندارد اخذ کنند. نصب آسانسور توسط شرکت‌های آسانسور دارای پروانه طراحی و مونتاژ از سازمان صنعت، معدن و تجارت انجام می‌پذیرد و پس ‌از آن بازرسی توسط شرکت‌های بازرسی تایید صلاحیت شده سازمان ملی استاندارد انجام می‌پذیرد.
اعتباربخشی شرکت‌های آسانسوری و صدور پروانه طراحی و مونتاژ در حیطه وظایف و اختیارات سازمان صنعت، معدن و تجارت است و از ابتدای امسال تاکنون ۱۳ هزار تاییدیه ایمنی و عملکرد آسانسور صادرشده است. در ساختمان‌های بلند چاه آسانسور یکی از مهم‌ترین راه‌های انتقال عمودی حریق به طبقات فوقانی است و در این راستا سازمان آتش‌نشانی در زمان تایید نقشه‌های معماری و نظارت بر ایمنی ساختمان‌های بلند، توجه ویژه‌ای در ایمن‌سازی آسانسورها ازنظر موقعیت آسانسور و نحوه دوربندی آن دارد. از طرف دیگر آسانسورهای ساختمان‌های بلند، در زمان آتش‌سوزی باید به شکل خودکار به طبقه همکف انتقال و خارج از سرویس متوقف باشد و صرفا تحت هدایت فرماندهی آتش‌نشانی یا مسوولان ایمنی ساختمان مورد بهره‌برداری قرار گیرد. وسایل ارتباطی اتاقک مانند تلفن داخلی، آژیر و سیستم تهویه باید به‌طور دائم و بدون نقص فعال باشند. همچنین برای سرویس و نگهداری فقط به شرکت‌های مجاز مراجعه شود و در ساختمان‌های بزرگ مسوول تاسیسات به‌طور دائم و مقیم ناظر کارکرد آسانسورها باشند.
 استانداردسازی دوره‌ای آسانسورها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
 باید استانداردهای دوره‌ای آسانسور در کشور اجباری شود که لازمه آن صدور گواهی مجدد استاندارد اجباری در فرآیندی یک تا دوساله است. دلیل اینکه مسوولان سازمان ملی استاندارد ۹۰ درصد آسانسورهای کشور را غیراستاندارد می‌دانند نیز اخذ نکردن این گواهی‌های مجدد استاندارد اجباری از سوی افراد و سازمان‌هاست. اکنون نزدیک به ۷۰۰ هزار دستگاه آسانسور در سطح کشور فعال است که دست‌کم ۴۵۰ هزار دستگاه آن حداقل برای یک‌بار بازدید شده‌اند، اما تاکید می‌کنیم گواهی‌های استاندارد آنها پس از یک سال دیگر اعتبار ندارد و پس از بازدید مجدد باید دوباره گواهی دریافت کنند.
بر اساس ضریب ایمنی تعریف‌شده در جهان، یک آسانسور باید بتواند ۱۲ برابر وزن خود را تحمل کند که این ضریب در ایران نیز به همین میزان است. مطابق ضرایب ایمنی موجود، سیم بکسل آسانسور نیز باید بتواند ۱۲ برابر وزن بار وارده به کابین را تحمل کند.۹۰ درصد قطعات مورداستفاده در صنعت آسانسور در داخل تولید می‌شود و اکنون در تولید درهای اتوماتیک و کابین آسانسور مطابق استانداردهای روز اروپا هیچ مشکلی نداریم.
 به لحاظ تولید قطعات آسانسور در داخل کشور وضعیت چگونه است؟
اکنون بیش از ۵۰ هزار نفر در صنایع تولید قطعات، ساخت در کابین، طراحی و مونتاژ آسانسور در کشور فعالیت می‌کنند. صنعت آسانسور در سال‌های گذشته در زمینه نگارش استانداردهای موردنیاز خود پیشگام شده و به همین دلیل صدمات آسانسوری تا حد زیادی کاهش‌یافته است. بیش از ۹۰ درصد آنچه گاهی در اخبار و رسانه‌ها تحت عنوان حوادث آسانسور بیان می‌شوند در حقیقت مربوط به آسانسورها نیست، بلکه به‌طور مثال مربوط به بالابرهای ساختمانی است که در بیشتر موارد استاندارد نیستند. مشکلات و سوانحی که گاهی در آسانسورها اتفاق می‌افتد نیز بیشتر دامن‌گیر کارگران و نصابان آسانسور می‌شود و خوشبختانه برای سرنشینان آسانسور در مقایسه با یک دهه گذشته این حوادث به کمتر از ۱۰ درصد رسیده است.